La Huamantlada o le sili lea ona faʻatalitali i ai i le taimi o le Virgen de la Caridad, lea e faia ia Aukuso i le Magic Town tlaxcalteca de Huamantla. Matou te valaʻaulia oe e saili lenei faʻaonapo nei ma faʻafiafiaina tu ma aga.
1. O le a le Huamantlada?
O se faʻaaliga mataʻutia na amata mai i le 12 i le aoauli o le Aso Toʻonaʻi mulimuli o le faʻafiafiaga a Virgen de la Caridad i auala o le taulaga Mekisiko o Huamantla, i le setete o Tlaxcala. E pei foi o le mea e tupu i le taulaga Sipaniolo o Pamplona i le taimi o le San Fermín fairs, o le tele o povi taufetuli auala o le taulaga, i le lotolotoi o le naunautai o tagata lautele, o se vaega e alu i luma ma tua o manu. a o le tele e vaʻai mai tua o papupuni.
Mo le faʻamoemoe, o luma o fale o loʻo i ai i auala o loʻo tamoʻe ai povi povi ua teuteuina ma o tagata lautele, o le tele lava o aliʻi, o loʻo fai o latou ofu lanu pupula. E pei foi o Sanfermines, o le mea na tupu e i ai ona tulaga lamatia ma tagata faitio, ae o loo puipuia e ona tagata lagolagoina o se tu ma aga e tatau ona faasaoina ma o se taua taua o tupe maua mo le taulaga, talu ai le toatele o tagata o le faaaliga aumaia faatasi. Lenei faʻaaliga faʻaleaganuʻu ua i ai le faʻalapotopotoga lagolago a le Inisetiute o Aganuu ma Turisi o le Setete o Tlaxcala ma le Tlaxcalteca Inisetiute o Bullfighting Atinaʻe.
2. Na faʻapefea ona tupu mai le Huamantlada?
O le Huamantlada muamua na faia i le aso 15 o Aukuso 1954, ina ua toʻatele tagata fiafia i le tausinioga lototetele, e aofia ai Don Eduardo Bretón González, Don Manuel de Haro, Don Sabino Yano Sánchez, Don Miguel Corona Medina ma Don Raúl González, nisi o latou na molimauina le Sanfermines, filifili e faia le tamoʻe o povi i Huamantla pei o le Pamplonada latou faia i Pamplona.
I le Pamplonada, o manu e faasaʻoloto mai le pa ma tamomoe i auala seia oo ina latou oʻo atu i le povi, lea latou te tau ai. I le faʻatautaia muamua o le Huamantlada, e 6 faʻataʻitaʻiga mai Piedras Negras na tauina, o le tala faʻasolopito o le lafumanu o Tlaxcala e silia ma le 150 tausaga le poto masani i le faʻatupuina o povi tau. O le ata muamua mo Huamantlada na faia e Manuʻa Capetillo, Rafael García ma Jorge Aguilar El Ranchero. O lenei faʻataʻitaʻiga o le faʻataʻitaʻia o povi i luga o auala seʻia oʻo ina ave i latou i le malae e tau ai, na faʻamautuina lava seʻia oʻo i le iʻuga o le 1960, ina ua suia i le talosaga a le matamataga.
3. Aisea na suia ai le faʻavae o le Huamantlada?
Mo le sili atu ma le 10 tausaga, le Huamantlada na faʻataunuʻuina i le auala lava e tasi e pei o le Sanfermines o Pamplona ma povi e masani ona le taunuʻu i le malae i tulaga sili ona lelei e faia ai se taua lelei. O le lautele na auai i le faʻaaliga na faʻateleina lea tausaga ma lea tausaga, o lea sa leai ai se le lava o ni soʻosaʻo o ai i luga o le auala i le plaza na taia ai se povi ma manu e leʻi taunuʻu mai i se tulaga sili ona lelei e feagai ai ma le povi, o se faʻailoga foi o se tulaga lamatia faʻaopoopo mo le matador. Na amata ona tetee le au tau povi ma mumusu e fusu, sei vagana ua suia le isi ituaiga i le isi, a maeʻa se tuuga e le tuua ai i latou ua fiu, ona tau loa lea o povi i totonu o atigipusa i auala lava e tasi.
O le isi mea ua suia o le saogalemu o le mea na tupu. Muamua lava, sa tumutumu tagata i auala e matamata i povi ua pasi ane, ma sina puipuiga. Aʻo faʻateleina le fiafia i le Huamantlada, faʻateleina le lolofi mai o tagata, ua faia ni auala mo le faʻamafanafanaina ma le saogalemu o tagata. O auala o le a tamoʻe ai povi o faʻailoga ma faʻapipiʻi pa puipui ma pa puipui, ma i soo se taimi e mafai ai, e faʻatutuina ni tulaga ina ia vaʻaia e se vaega o tagata lautele le faʻataʻitaʻiga nofo. O numera o auala na tuʻufaʻatasia i le taua o povi ma le aofaʻi o povi tau na faʻateleina foi, lea na alu ese mai le 6 i le amataga Huamantlada i le 7, 12, 15, 20, 25 ma e ova foʻi ma le 30 povi poʻa.
O le mea moni, o le saogalemu e le maeʻa ma oi latou e auai i le Huamantlada e tatau ona nofouta o le mea na tupu e aofia ai se tulaga lamatia, o lea e taua ai le amio ma le faʻaeteetega sili. O se tasi o mea e tatau ona sili ona alofia o le taumafai e faʻafesoʻotaʻi ma le povi poʻa, aemaise lava pe a leai sau poto masani i le feagai ai ma nei toa manu, pei o le tulaga i le tele o tagata.
4. O le a le mea e fai muamua ma pe a maeʻa le Huamantlada?
I le taimi o le Huamantlada, o le Magic Town o Huamantla o loo i totonu atoa o le Virgen de la Caridad. Atonu e tutusa le Huamantlada ma Aukuso 14 ma le 15, pe a fai le "Po e Leai se Toto". I le po o Aukuso 14, o le huamantecos ma le tele o turisi e faia se mataala fiafia, aʻo latou laina i magaala e ui atu ai le solo a le Taupou ma kapeta felanulanuaʻi otaota, o ni galuega moni a lauiloa ata. E tuʻu le solo ile tusa o le 1 AM ile aso 15.
Faʻapena foi, oe mafai ona faʻaaoga lelei lau asiasiga i Huamantla i le taimi o le Huamantlada, e vaʻaia ai fausaga ata o le taulaga, e pei o le Ekalesia a le Tatou Tamaʻitaʻi o le Alofa Moni, o le nofoaga masani o San Luis, o le Malumalu o San Luis ma le Maota o le Fono. Faʻapena foi, oe mafai ona faia se maimoaga taamilo i le Bullfighting Museum ma le National Puppet Museum, lea e sili atu ma le 500 o nei fasi ata o loʻo faʻaalia, sau mai le aoina o Rosete Aranda, o le sili ona umi-tamai pisinisi papeti i le atunuʻu. O lenei kamupani papeti na fanau i Huamantla i le 1835 ma ofoina galuega mo le 1958, e aofia ai ma le tasi na molimauina e Peresitene Benito Juárez.
Masalo e i ai sou taimi e te iloa ai nisi o povi tau faʻatoʻaga faʻatoʻaga faʻatoʻaga o loʻo i ai se nofoa latalata i Huamantla ma e fafagaina le lotoifale ma le atunuʻu naunau mo le lototetele tausamiga ma a latou feʻai toa. Ma le mea moni, oe le mafai taofi le fiafia i le suamalie Huamanteca ma Tlaxcala gastronomy, talu ai o le Magic Town lavalava ofoina atu sili ona lelei ipu ma vai inu, pei o mixiote, muéganos ma pulque.
Tau ina ia e fiafia atoatoa i le Huamantlada!
