I tafatafa o le taulaga o Teapa, o se taulaga laitiiti o loʻo tu i le auvae mauga o le Sierra de Chiapas, i saute o Tabasco, o loʻo iai se vaega o ana o latou oa e le aofia ai oa muamua-Hispanic poʻo auro poʻo maina maina, ae o tamaʻi lalolagi tele o se maamora faia i concentric faaputuga o kalama.
O lenei 'upega tafaʻilagi o loʻo tu i totonu o le ana e latalata i le maupuepue o Coconá, i se nofoaga e le atoa se tasi heka. Lenei ana, pei o muamua, maua mai ai se faʻalauteleina atinae ma lautele potu ma potu. Lua selau mita i totonu o le ana matou o mai i le potu ma lua lala.
A oʻo i le pito i lalo o le potu, o moli o moli o loʻo faʻaalia ai se faʻaaliga uiga ese: o le foloa atoa e aofia ai le afe ma afe o pisolitas. O le kapeta maamora e aofia ai le avanoa ole foliga mai e 8 mita le lautele ile 6 m le loloto.
O penina ana o loʻo faia peʻa avea ma autu o mea, e pei o se oneone, amata faʻaputuputu sosolo sosoʻo o le kalama ona o se gaioiga na faia e mataua ma faʻasusu o le vai.
A faʻamalamalama totonu, e maitauina o le potu faʻataga o se pusi pupuni e faʻaauau mo ni nai mita ma o le ie o maamora e faʻasolo atu i le pogisa.
O le pusi itu e tatala i totonu o se potu e sili atu i le 25 m le umi, toeititi 5 m maualuga ma 6 lautele.
E ufiufi e pisolitas le foloa atoa o le potu. O se sami feʻaveaʻi o afe, atonu miliona, o spheres lona averesi lapoa o 1 i le 1.5 cm le lautele. E ui e seasea maua, e iai foʻi avanoa e oʻo atu i le 7 cm.
A o e savali i totonu o le ogatotonu o le potu, o maamora na tolotolo leotele, ma maua ai se leo e pei o le tuʻimomomo iliili. Ona o latou mautu faavae latou te le pagatia i se faʻaleagaina.
I le ogatotonu vaega o le faʻataʻitaʻiga o le ofu o pisolitas mou atu. O le eleele o loʻo ufiufiina i le faʻamautuina o le kalama. O tautau tetele o loʻo tautau mai le faʻalo ma o le puipui atoa i le itu taumatau e matua faʻapipiʻiina i pou. Mita mulimuli ane, o le faʻavasega vaapiapi, ma a o siʻoina se koluma o le fuaitau liliu i le taumatau. Faʻapea foi le eleele o loʻo i ai le mafiafia o vaega o sphere.
Tolusefulu mita mulimuli ane o le fuaitau faʻaiʻuina i le 5 m maualuga potu potumoe, i le ogatotonu o lea tu ai se matagofie pou.
O se pu i le puipui e aveina atu ai matou i le 70 m sili atu fale faʻataʻavale i le iʻuga o le auala lea e sau ai lenei nofoaga matagofie.
Ina ia oo i le Grottoes:
Tuua mai le taulaga o Villahermosa, alu i le alatele auala leai. 195 i Teapa, e tusa ma le 53 km le mamao. Mai Teapa mulimuli i le auala agai i Tapijulapa ma a maeʻa le 5 km pe o le a oe mauaina le ulufale atu i "Piedras Negras", lea o le a e liliu ai i saute, taunuu i le taulaga o La Selva, i luga o le auvae o Madrigal mauga.
