I ni nai aso ua tuanaʻi, o le purinisese talavou 6 Mono Ñu Ñuu, faʻatasi ai ma ni ulugaliʻi patele, na tuʻua le malo o Añute, poʻo Xaltepec, ae alu i le potu o le Malumalu o Maliu i Mictlantongo.
O iina na ia nofo ai ma nofo ma lona tagata puipuia, le sili tamaʻitaʻi faifeʻau 9 Hierba Q Cuañe, o ia na amataina o ia i le tomai o le togiina o fatu o sana e faitau ai le iʻuga ma avea ai o se taulaitu poʻo tamaʻitaʻi o le laki, o le dzehe dzutu noño. Na ia aʻoaʻoina foʻi o ia e maitau faʻailoga i fetu ma le faʻagaioiga o kalena, o le va feagai ma le taimi ma le vanimonimo, ma le auala e tufatufaina ai le malosi faʻalelagi o atua ia latou. Na ia faia e ala i se fuafuaga e tuueseese ai le lalolagi i luga, le lagi po o Andevui, mai le vaalele ogatotonu, le lalolagi po o Andayu, lea e nonofo ai tagata, ma le tulaga i lalo, lalo o le lalolagi po o Andaya.
O lea la, o le laueleele na faia e mauga ma maupuepue, vanu ma laufanua valevalenoa, sa vaai faalemafaufau i ai i se foliga o se atavali, lea tulimanu uma o se tasi o le fa itu o le atulaulau, ma le tasi vaega sili atu i le ogatotonu, le Añuhu, lea sa i ai le au sa lagolagoina le tolu avanoa.
O nei faʻatonuga na faʻaalia e ni nofoaga se lima na faʻatapulaʻa ai le atunuʻu o le Mixtec: i le itu i sasaʻe o le Cerro del Sol Yucu Ndicandii; i le itu i matu le Cerro Oscuro Yucu Naa; i sisifo o le Ash River Yuta Yaa, ma le itu i saute o le Malumalu o Oti, lea na iloa ai le nofoaga i lalo, o le Andaya. Ae mo le ogatotonu, e mafai ona faʻatuina i se tasi o laumua autu o le lalolagi, e pei o Tilantongo poʻo Tuu Tnoo.
Ae o vai o vai e pei o vaituloto ma le sami, faʻatasi ai ma ana ma ana, o faitotoʻa ia i lalo o le lalolagi, o le malo e nonofo ai 'au o le pogisa ma le pogisa, o le malulu ma le susu. O lenei malo na faia i luga o le fa tulaga, lea ma le muamua lima togi faʻaopoopoina iva, o le numera fesoʻotaʻi ma lalo lalolagi. O lenei malo pogisa o loʻo tu i saute sa taʻitaʻia e le atua fafine o le oti, Mrs. 9 Grass, Ñu Andaya, Iya Q Cuañe, o le sa nofo i le Malumalu o Oti, le Vehe Kihin, ma o le leoleo o le Pantheon o Tupu, lea sa tu i totonu o le Great Cavern, le Huahi Cahi.
I le taimi nei, agaʻi i sasaʻe tatou te maua ai le fetu sili ona tele ma pupula, e taʻua o le Heart of Heaven, o le atua mumu o le La, Lord 1 Death, Ñu Ndicandii, Iya Ca Mahu, o le na faʻatusa le malosiaga o le malamalama ma le vevela, faʻamalamalamaina le vanimonimo i le ao ma faʻamafanafanaina le lalolagi ina ia ola ai laau ma mea ola i ai. Mo lenei mafuaʻaga, o le itu i sasaʻe o le itu lea na fanau ai le olaga ma toefaafouina i uila. I le po, na alu ifo ai le fetu e faʻapupula le lalolagi oe ua oti e pei o se la uliuli, seʻia maeʻa lana malaga ma toe fanaufouina, i le tafa o ata o le aso fou, e tu aʻe i luga o fola e fa o le lagi, mai le nofoaga i luga poʻo Andevui, lea a faʻaopopoina i le iva foloa i lalo avatu le numera sefulu ma le tolu, fesoʻotaʻi ma mea uma i le lagi.
O le lagi i le po, e fesoʻotaʻi ma le itu i matu, o le malo o Atua anamua ma foafoa, o le aumatutua mamalu Iya Ñuu, tama ma tina o atua uma ma amataga o mea uma. O i latou o atua astral, o le Milky Way ma isi vaega o fetu poʻo faaputuga fetu, faʻatasi ai ma i latou le Great Bear, lea na manatu o le Great Jaguar na fai ma sui o le aliʻi o le atulaulau, o le tasi ma le Bright Obsidian Mirror, Te-Ino Tnoo, pei o se ata o le lagi fetu feʻai i le po ma atonu o se tasi lea o igoa o le aliʻi malosi 4 Serpent-7 Serpent, Qui Yo-Sa Yo.
E faʻapena foi, i le itu i sasaʻe-sisifo, o le auala lea na fai ma ala o le malamalama, e ese mai i matu i saute o le pogisa, o le fetu tele lea o Tinuu Cahnu poʻo Venus, e taʻua foi o Quemi, o lona uiga " fa ", atonu e faʻasino i tulaga e fa o loʻo ia faʻataʻamiloina i le la. E faʻapena foi, na taʻua ole Feʻau Faʻamau poʻo le Maʻa, o Coo Dzavui, ona o lona teuteuina i fulufulu quetzal mauoa; ae o le igoa lea e mafai foi ona faʻaliliuina o le Rain Serpent, o le taavili o ao vai e afua mai i matagi malosi. O seisi ituaiga o Wildebeest Tachi, atua o le Matagi, manava taua ma le agaga, toe faʻaigoaina o Lord 9 Wind Iya Q Chi.
Toe foʻi i le itu i matu, matou te maua ai foʻi le ana manu feʻai ma le fatu o le mauga, o le atua o Mauga Ñu Yucu, aliʻi 4 Movement Iya Qui Qhi. O atumauga sa mafaufauina o ni koneteina tele mai o latou vaipuna i totonu ma puna o le vai na puna mai. Ma i luga o ona tumutumu lagi-ufitia, o ave na tatalaina timuga pa, pe o le aoga e tupu ai faʻatoʻaga poʻo le faʻaleagaina e aumaia lologa ma aisa, ma e oʻo lava i le leai na mafua ai le lāmala. Mo lenei mafuaʻaga, o se malosiaga elemeni na avea ma sui o se tasi o aliʻi o le Taimi, le Atua o le timu, Lord 5 Wind, Ñu Dzavui, Iya Q Chi.
O le aga atu i sisifo tatou te maua ai ni atua fafine o le fanautama. I le po, o le sinasina atua fafine o le Moon Ñu Yoo, na faʻailogaina e le tinamatua o le vaitafe, Mrs. 1 Eagle, Sitna Yuta, Iya Ca Sa, e taʻua foi o lo matou Tinamatua. O lona aʻafiaga aofia ai le taʻamilosaga o tagata, manu ma laʻau lafulemu, ma suavai ma tino o vai, e pei o le sami, vaituloto ma vaitafe, na taʻitaʻia e le atua o vai terasitila, le tamaʻitaʻi o le Skirt o Jade poʻo Jeweled Iya Dziyo Dzavui, 9 Lizard Q Quevui, talu ai o lenei maʻa na faʻatusalia le taua o lenei vaega tioata tioata. Faatasi ai ma i latou le tina atua, le atua o le Lalolagi, Nu Ndayu, tamaitai 9 Caña Iya Q Huiyo, o ia i ona ofu e ofuina le masina mamanu, cotton cotton ma se spindle e vili i lona lauulu, talu ai e aiga o ia i viliina ma lalaga, faʻapea foʻi ma fomaʻi ma faatosaga.
I le iuga, o le ogatotonu na tu i nofoaga o le eleele o le eleele ua liu totonu, pei o maugamu, ma totonu o le pute o le lalolagi na afio ai le Aliʻi Afi Iya Ñuhu. O se atua anamua lenei, e masani ona faʻaalia o se toeaʻina e toʻafilemu, e aofia ai ma mea taua taua.
Nei o nisi o atua autu e fesoʻotaʻi ma le mafaufauina o le vanimonimo, e ui lava o loʻo iai pea isi. Ma faʻatasi ai ma i latou o le tele o anaina le nofoaga poʻo agaga o le natura, taʻua faigofie ñuhu, oe na leoleo o nisi siʻosiʻomaga, pei o le laueleele, vaomatua ma vaitafe.
O mea uma i le Mixtec atulaulau na faʻatupuina e malosiaga paia poʻo malosiaga tatou te iloa o ni atua ma agaga, lea e faifaimea faʻatasi e fausia ai le vavega o le olaga.
