Guadalupe Island, toe tasi le parataiso e leiloa, Baja Kalefonia

Pin
Send
Share
Send

Guadalupe Island o se tasi o sili mamao mai le konetineta Mekisiko teritori. O le tele o maaʻa eseese o ituaiga eseese o loʻo salalau solo i ona laufanua, faʻaalia lona amataga mai o le maugamu.

I le seneturi talu ai, na asia ai le motu e tagata faʻanatura ma tagata faʻasalalau, o e na maitauina le tele o vaomatua ma le puao, o le tele o ituaiga o manulele ma le tamaoaiga o ona laufanua na faʻaigoaina ai le "palataiso faʻanatura".

FUAFUAGA O PIRATE MA WHALES

Sa avea Guadalupe o se sulufaʻiga mo tagata sailiili ma tagata faomea na avea ma nofoaga e sapalai ai vai ma aano o manu mo a latou malaga umi. Sa avea foi ma nofoaga taua mo tagata folau, oe na tolauapi tumau iina ina ia mafai ona sailiili i faʻamau ma leona liona sa tele i lea nofoaga. I le taimi nei, o loʻo i ai pea ni faʻailoga o na tagata asiasi ma tagata o le motu, talu ai i le talafatai i sasaʻe o loʻo i ai toega o fausiaina o Aleut Initia na aumaia e vaʻa a Lusia mo le faʻaaogaina o mea ua taʻua o le sami manu. E faʻapena foi, e i ai le papa i luga o le motu o loʻo tusia ai igoa o kapeteni ma vaʻa na asia; ma o loʻo matauina ai tala faʻasolopito mai le amataga o le sefuluiva seneturi.

O le FLORA O GUADALUPE I LE MAFAI ONA MAUA O LE FAʻAIʻUINA

Ona o tulaga faʻafanua o le motu, o le tau e malulu ma o le timuga vaitau taunuu i le taumalulu. Ma o le taimi lena i vanu o fatu o laʻau ma laʻau totō toʻulu i tamaʻi avanoa na tuua e maʻa.

I le sili atu ma le seneturi talu ai sa i ai feololo feololo vaomatua i luga o atumauga o le itu i saute, lea na sosolo atu i nei vanu ma i nisi o latou na i ai ni ituaiga tulaga ese i le lalolagi e pei o le Guadalupe juniper, o lana mulimuli faataitai na maliu i le 1983.

I le taimi nei, o le tele o ituaiga o laʻau na fausiaina na vaomatua na mouʻese ma vanu o le motu ua avea ma fanua laugatasi o laʻau na faʻalauiloa mai e le tagata na aveʻesea le amataga o vao, talu ai i le tele o tulaga o latou o ituaiga. galueaina, faʻatauvaga malosi atu, lea e iu ai i le suia o le tagatanuu ituaiga. O le tasi lea faʻataʻitaʻiga o le leaga o gaioiga a le tagata.

Afai o le faʻaulufaleina o laʻau e sili ona leaga aʻafiaga, e sili atu foi i manu o manu vaefa, e pei ona faʻaalia i Ausetalia ma le tuʻufaʻatasia o rapiti i totonu o lona lafu manu. E pei foi o lena konetineta, i le faaiuga o le seneturi lona 18, o vaa tafolafola o atunuu eseese na faasaolotoina le faitau aofai o 'oti i le Guadalupe Island e faaputu ai aano fou. Ona o tulaga o le motu, ma talu ai e leai se manuʻa, na faʻateleina le faitau aofai o 'oti ma i se taimi puʻupuʻu ua sili atu le aofai o manu feʻaveaʻi i se tamaʻi teritori. O le tuputupu aʻe o nei vailaʻau na matua maoaʻe lava i le amataga o le 1860 o le ono faʻaaogaina i latou mo pisinisi faʻapisinisi na iloiloina.

Ona o lenei mea ofoofogia, ua leiloa ai le afa a Guadalupe o ona ituaiga vao; ma pei o vao uma i luga o le motu, o le vaomatua e le sola ese mai le vao o 'oti. I le faʻaiuga o le seneturi talu ai na aofia ai le lautele o le 10,000 ha ma o aso nei o lona faʻalautelega e le sili atu 393 ha, o lona uiga o aso nei ua i lalo ifo o le 4% o le amataga vaomatua eria.

O nisi ituaiga o mea totō i luga o le motu e afaina tele, o lona uiga, latou te le maua i se isi mea i luga o le paneta, e pei o mataupu o le aluna, le pama ma le Guadeloupe cypress. O laʻau na taʻua, o le Guadalupe oak e le taumate o le tasi lea e sili atu le lamatiaga o le fano, talu ai e 40 faʻataʻitaʻiga ua leva na o le tele o latou e leʻi toe gaosia. O le alofilima e maua i tamaʻi patches ma i se tulaga le lelei, ona o 'oti e faʻaaoga ia ogalaau e olo ai i latou lava, lea na mafua ai le laʻau avea manifinifi ma vaivai i le aʻafiaga o matagi. O le togavao a Guadalupe ua matua lamatia lava, talu ai mo le sili atu ma le afa seneturi e le i fananau mai se laau fou ona e umi se taimi e tupu ai se fatu nai lo o se 'oti e' aina ai.

O le lipoti lata mai mai le motu e mataga tele: mai le 168 ituaiga o laʻau totino, tusa o le 26 e leʻi maitauina talu mai le 1900, lea na mafua ai ona latou fano. O mea na totoe, o nai faʻataʻitaʻiga na vaʻaia aua e masani ona maua i nofoaga e le mafai ona ofi i ai 'oti poʻo luga o motu latalata i Guadalupe.

O MANU O LE ATU, O SE PESE TELE

O le utiuti o laau i le togavao ua faamalosia ai nisi ituaiga o manulele e ofaga i luga o le eleele, e faigofie ai ona maua e le tele o pusi o loʻo nonofo i le vao. Ua lauiloa o nei pusi na faʻaumatia e le itiiti ifo i le lima ituaiga o masani ai manulele o le motu, ma o lenei i Guadeloupe po o se isi nofoaga i le lalolagi o le a tatou mafai ona maua le caracara, le kesi ma isi ituaiga o manulele ua mou atu tausaga ma lea tausaga mai le parataiso gaoia o lenei motu.

NA O MEA E TATAU ONA FAʻATASI AI ATU I LE ATU

I le vaitau o le taumalulu, o le oneone oneone ma papaʻe e ufiufiina i le sili ona lauiloa mamalia i luga o le motu: o le elefane faʻamaufaʻailoga. O lenei manu e sau mai motu o Kalefonia i le Iunaite Setete e fanafanau i lenei motu i le Mekisiko Pasefika.

I le seneturi talu ai, o nei manu lapopoʻa na afaina i tagata tafola, ma o le fasiga sa i ai i le 1869 na latou manatu ai ua le toe i ai, ae i le faaiuga o le 19 seneturi nisi faʻataʻitaʻiga o lenei ituaiga na maua i luga o le motu, talu ai na i Guadeloupe lea na toe maua ai le faitau aofai o faʻamau elefane. O aso nei o nei manu e mafai ona vaaia soo i luga o le tele o motu i le North Pacific ma Mexico.

O le isi tamaoaiga e le mafaitaulia i le motu o le Guadalupe fulufulu faʻamau faʻamau, lea na talitonuina ua le toe ola ona o le tele fasiotiga na faia i ai i le seneturi talu ai mo le taua pisinisi o lona fulufulu. I le taimi nei, i lalo o le puipuiga a le malo Mekisiko, o lenei ituaiga ua toe malosi.

O NISI MATUUGA E FIAFIA AI LE MAUAINA O LE ATUNUU

E le gata i le mauaina o se tamaoaiga tele, o le Guadalupe Island e tele lona taua i mea tau polokiki ma tamaoaiga. Ma talu ai o le tagi i le pule silisili ese a se motu e tele lava ona fuafuaina i lona faʻaaogaina, i le 1864 na auina atu ai e le malo Mekisiko le leoleoga o le militeri e puipuia mai osofaʻiga mai fafo. I le taimi nei, o lenei militeli faʻaleoleo o loʻo vaʻaia ai vaega faʻapitoa e toʻalima o loʻo tufatufaina i vaega eseese o le motu, ma o lana pule silisili ese ua faʻamaonia foi ma le i ai o le kolone o faifaiva o lo o tuuto atu i le puʻeina o lobster ma abalone, oloa e tele manaʻomia i fafo.

I se faʻaopopoga i le avea o se fale suʻesuʻe, o le 140 maila mai le talafatai o Baja Kalefonia, o le motu faʻalauteleina 299 maila faʻatasi ai ma le tatou sone faʻapitoa tau tamaoaiga, ma o lenei faʻatagaina Mekisiko e faʻatino ai lana pule silisili ese e suʻesuʻe ma suʻesuʻe le sami punaoa i totonu o lenei vaega.

Afai e le lava nei finauga, e tatau ona tatou manatu o le motu o se vaega o lo tatou tofi faʻanatura. Afai tatou te faʻaleagaina, o le leiloa e le gata mo Mekisiko, ae mo tagata ola uma. Afai tatou te faia se mea mo ia, atonu o le a toe avea ma le "parataiso olaola" maua e natura o le seneturi talu ai.

Punavai: Le iloa Mexico Mekisiko 210 / Aukuso 1994

Pin
Send
Share
Send

Vitio: Guadalupe Island (Mae 2024).