Ave se malaga i tua i le taimi ma asiasi i le sili atu nai lo 200 haciendas i Tlaxcala. O se malaga i totonu o le autu o Mekisiko.
Ina ua maeʻa le manumalo, na faʻaulufale mai e le Sipaniolo povi i New Spain, talu ai o aano o manufasi o se elemeni taua ia latou meaʻai.
I le 1681 Tlaxcala ua uma ona tele faʻatulagaina lelei haciendas. Peitai, e ui i feteʻenaʻiga na aumai e Tutoʻatasi, i le 1854 e 168, ma mulimuli ane ai, i le taimi o le Toe Fuataʻiga, ina ua maua e tagata lautele le aufailotu, na atili tupu ai lava le aofaʻi o fanua. E mafai ona fai mai o le Tlaxcala haciendas na i ai a latou auro tausaga i le faaiuga o le 19 seneturi faafetai, faʻatasi ai ma isi mea, i le i ai o le Mexico-Apizaco-Puebla nofoaafi.
Mulimuli ane, na amata ona faʻasolo i lalo le teteʻe atu o tupuaga ma le Fouvalega, peitaʻi i le 1930, na faia ai e le Peresetene Lázaro Cárdenas le poloaʻiga o le le aʻafia o i latou ua tuʻuina atu i le faʻataʻitaʻiga o povi tau; I le taimi nei, faʻafetai i lenei fuataga, o aso nei o loʻo i ai 40 faʻatoʻaga o loʻo faʻatinoina i lenei gaioiga i Tlaxcala ma le 146 faʻatoʻaga sa i ai, o nisi o ia pulqueras, e ui lava i le gasologa o taimi e faʻaauau pea ona avea ma se tasi o oa taua a le kamupani.
Punavai: Aeroméxico Fesoasoani Nu. 20 Tlaxcala / taumafanafana 2001
