I le vaitaimi o le kolone o lenei faleoloa na avea o se lafumanu povi, ma e tusa o le 19 seneturi na oʻo atu i le nofoaga latalata i le 11,000 ha, lea na faʻataʻamilomilo ai povi.
O le faʻaaogaina o le henequen na amata i le eria agaʻi i le afa lona lua o lena seneturi. O le tele o meatotino na mauaina i le 1864 e Don Donaciano García Rejón.
O le fausiaina aofia ai le fale autu o le hacienda, ma potu, falelotu, potu 'ai, umukuka, togalaau, vai taele, pa, norias ma le mafutaga faaleaoaoga na henequen fiber na gaosiina; E i ai foi, i le isi pito o le fanua, o toega o le aʻoga, le faleoloa o le ave - ua faʻaliliuina nei i se faleoloa lauiloa - ma le maʻi tuai.
O se maimoaga taamilo i totonu o le fale atoa o le a faʻatagaina ai le tagata asiasi e suʻe pe faʻafefea le olaga i totonu o nei fanua tetele, o fale ma fale faigaluega. I totonu o le faʻalavelave, o le vaega o le a le mea e faʻafouina ai le totoina o fale, faʻatasi ai ma le maualuga o le alaasu ma le potu masini, e le tatau ona le amanaʻia e vaʻaia.
I le ogatotonu vaega o le fale, o le tuʻuina atu o le 200 horsepower masini na fausia ai le malosiaga ma le eletise talafeagai mo galuega i aso uma o loʻo teuina i se tulaga sili ona lelei ma pei ua sauni e galulue.
FAAPEFEA ONA MAUA
I Yaxcopoil, 34 km i sautesisifo o Mérida i le alatele Nu. 180, soʻoga faʻatasi ma le auala Nu. 261 i le kilomita 18, i Umán.
Faʻasologa: Aso Gafua i le Aso Toʻonaʻi mai le 8:00 i le taeao e oʻo i le 6:00 i le afiafi Aso Sa mai le 9:00 i le taeao e oo i le 1:00 i le aoauli
Nisi faʻamatalaga i luga o le 'upega tafaʻilagi aloaia a le Ofisa o Tupe.
