O se sipai i Chichén Itzá

Pin
Send
Share
Send

Na ou tuua Mayapán i le tasi aso 2 Ahau 13 Chen agai i le "gutu o le vaipuna o le Itzáes", lea o le a ou taunuu ai i le tolu aso. A o ou malaga, sa ou mafaufau ma le popole e uiga i le faigamalaga o loo faatali mai ia te aʻu.

O le Batab o le gafa o Caan na faatonuina aʻu ou te alu i Chichén Itzá ma vaai pe faʻafefea lo latou taulaga, ma pe a fai e moni na faʻaalia atua iina ina ua faʻaali mai fetu lo latou susulu.

Ina ia tumau le le mautonu, na tatau ona ou auai i se vaega o regatones oe na o e faʻatau oloa i le sili taulaga, lea na faʻatutuina ai mea taugata. Sa ofu o ia pei o se polom: o lona tino sa vali uli, o se tao i lona lima, se fusi ie i lona tua, ma cotton vavae. Na toʻafilemu le gagana; E ui lava o tagata o Chichén e tautatala mai i le gagana Maya e pei o aʻu, sa i ai foi i le Itzáes se isi auala e faailoa mai ai o latou manatu, ma o latou foi na pule i lena laumua. Faʻafesagaʻi ma aʻu fesili faifai pea e uiga i le gagana, fai faʻatau e le aufaʻatau ni upu e masani ona faʻaaogaina i pisinisi faapisinisi, ae o laʻu malaga sa i ai seisi mafuaʻaga ...

O isi taimi na ia maua le toʻafilemu, aemaise pe a matou tutu e susunu le pulou i le fetu i matu, Xaman Ek, pe a matou tapuaʻi i le atua o tagata faʻatau oloa, Ek Chuah.

Na matou ulu atu i le taulaga i le afiafi ma vave ona uia se auala paʻepaʻe, o se ato, lea na taitai atu ai i matou i se taua pisinisi vaega. Ina ua uma ona savavali i auala eseese, ma le faʻaeteete ma matau ma le faʻaeteete itu uma, sa matou afe i luma o se fale ma potu vaulted. Faʻatasi ai ma se fasimoli matagofie, teuteuina i mata o le Chaac ma foliga faʻatusa e foliga mai o gata, o le fale o se malutaga saogalemu tatou te tuua ai a matou fusi. O potu na vateatea, faʻatasi ai ma pou poʻo pou e fai ma lagolago i totonu ma faʻafanua e matala. O le lagona o le paia na amataina ina ua ou ulufale i le potu malolo, aua o puipui uma na faʻataʻamiloina aʻu na faʻailoaina ma valivali i ata o fulufulu gata, jaguars savali pe o nofo, tagata o se tuʻufaʻatasia o le tagata-aeto-gata-jaguar, feaveaʻi o le lagi, laʻau tumu i manu. Ae sa i ai foi tala faʻamatala o taua ma osigataulaga.

O le potu i oʻu autafa na faʻaalia ai le malosi o malosiʻaga silisili ma le malosi o le malosi faʻaletagata o Chichén Itzá. E moni: sa i ai o ia i se nofoaga mamana na faʻafesuiaʻi ai atua ma tagata lo latou malosi. Na tatau ona ou manatuaina nei mea uma i loʻu mafaufau e faamatala atu ai i loʻu alii.

O lenei e tatau ona ou sailia se auala e vavaeʻese ai aʻu mai le kulupu ma ulu atu i le nofoaga faʻalelotu lotu o le taulaga. Ina ia faia lenei mea, na ou faʻatalitonuina le Pʻentacob, o se tautua tagata na puipuia le nofoaga, o loʻu naunautaiga mo atua ma aʻu folafolaga e tatalo ma faamaligiina le toto i nofoaga sili ona paia o Chichén Itzá. E tatau ona ou ofu e pei o ia e pasi o se tagata na teuteuina se sese i auaunaga ma vavaeese aʻu mai le vaega o faioloa, mo na o ni nai taimi ina ia le iloa ai loʻu toesea.

Ina ua maeʻa masina e lua, sa ou filifili e savali i matu i le goto o le la, ma loʻu fatu tata ona o le a ou feiloai i atua. E tusa ma le lima selau mecates [laina fua faʻataʻitaʻi na faʻaaogaina e tagata Maya Initia ma tutusa ma le 20 mita] le mamao na ou tau ai ile lautele lautele ma o loʻo ou mauaina fale taʻitasi, e tusa ai ma tala a nisi faioloa ma laʻu taʻitaʻi na taʻu mai ia te aʻu. Na vave ona ou maua le i ai o atua. O lenei vaaiga o malosiaga paia na valaaulia ai le mafaufau loloto ma le tatalo.

Faʻamalamalamaina e le fetu o le afiafi, na ou vaʻai atu ai i le tele o fale (o aso nei ua faʻaigoaina o Las Monjas), lea e fai mai - o faʻataulaitu na auai i nisi o sauniga na nonofo ai. I le potu i lalo maualalo ma tulimanu faʻataʻamilomilo, ma le lautele o le sitepu ma lamolemole tapulaʻa, o loʻo i ai le seti o potu ma facades i le itu i matu, faʻasaga i le sikuea, ma le isi faitotoʻa i saute, latou uma teuteuina ma maʻa mosaics vaneina i fretwork foliga. , faʻapea foʻi ma koluma ma tamai talipalau. O loʻo iai se faʻaopoopoga o lona teuteuga tele na faʻamamafaina ai le iai o le atua o le timu, peitaʻi i lenei toe fai o le iai o le pule ma le pulupulu ma faʻataʻamilomiloina e fulufulu, e aofia ai elemeni e faʻamamafaina ai lana galuega o se faufautua i le va o tamaloloa ma atua. O le faʻafoliga o se gutu matala tele foi o le gata uogo lea na ulu atu ai taʻitaʻi e mauaina meaalofa na faʻatagaina ai latou e faʻaaogaina le paoa.

O le malosiaga o Chaac e foliga mai e taulaʻi i Le Ekalesia, e fai ma malosiʻaga o le siʻosiʻomaga selesitila, aua o loʻo i ai ni aʻoaʻoga e fa, o mea na e lagolagoina le potu o le lagi i itu e fa o le lalolagi, o fale e fa o le La.

O le savali i matu, na ou sau ai i le fale e tasi e faataamilomilo e lagolagoina e ni uumi uumi o fasitepu lautele e puipuia e gata uogo e faasaga i sisifo. Nofoa o loʻo i ai se fale e pei o le talipalau e faʻatumulia e piʻoga puipui, ma tamaʻi faʻamalama, pei o se 'olo. Na latou fai mai naʻo patele o le vateatea e ulufale i le fale ma alu aʻe i le pito i luga e ala i le ala savali (o le mafuaaga lena e taʻua ai e tagata lenei fale o El Caracol). Ua taʻu mai ia te aʻu e ala atu i le faitotoʻa o le itu taua o loʻo faʻaalia ai le malosiaga o le la, e pei o paolo, i le taimi o solstice ma equinoxes. I totonu o tamaʻi faʻamalama o le olo na aliali mai ai le atua Venusia o Kukulcán, ina ua matauina Venus o le fetu o le afiafi; o lea, na faʻafetaui le fale e fua taimi astral.

Mai le nofoaga vaʻai i fetu, agaʻi i matu sisifo, na ou alu ai i le Casa Colorada, faʻapaʻiaina, fai mai, i le toʻalua o le atua fafine o Ixchel, Chichanchob.

O le toe faʻasolosolo o aʻu sitepu, faʻagaeʻetia e mea uma na ou vaʻaia ma toe manatua foliga, teuteuga ma lagona o fale, na ou toe talanoa ma laʻu taʻitaʻi ma fai atu ia te ia e alu atili i nofoaga paia o le taulaga.

O isi masina na pasia seʻia oʻo lava i le taimi lelei na taunuʻu mai e faʻataʻamilomilo i totonu o nofoaga autu paia. Ina ua o mai le au paia mai ia te aʻu, sa ou ulufale i se nofoaga siʻomia e pa. O le fefe neʻi aafia aʻu i malosiaga o le oti, ae na ou sauni ma sauniga talafeagai, na ou ulufale ai i le mea ua taʻua e le nuu o El Osario, lea e tanu ai ivi leai ni aano o tuaa. O le autu fausiaina o lenei vaega o fale o se sitepu tulaga o fitu tino, ma se malumalu i le pito i luga e faʻailogaina se nofoaga o paia aitia: o se ana. O le fesiitaʻi atu i lenei gutu o le lalolagi i lalo sa faailogaina e se pou tutui laina i maʻa vaneina.

Sulufaʻi i le nofoaga sa ou nofo ai, sa ou faʻatali mo le aso sili ona taua i le kalena masani a Chichén Itzá: le tausamiga o Kukulcán. Ma mulimuli ane o le taimi na taunuʻu mai: le spring equinox, pe a fai o le atua na te faia o ia i le faitau aofai o tagata. Na ou saunia aʻu lava i anapogi ma faʻamamaina e tapuaʻi ai i le atua ma auai i sauniga faʻalauaʻitele, lea o le a auai uma tagata o le taulaga ma le tele o isi mai nofoaga tuaoi. Muamua, sa ou faia se faigamalaga faigamalaga e ala i se ato na fesoʻotaʻi ai El Osario ma le malae tele o le malumalu o Kukulcán, i le ogatotonu na i ai se puipui sa tatau ona ou sopoia. O le ulufale atu i le fatu lotu o Chichén Itzá na manaʻomia ai se sauniuniga faʻalelotu o anapogi, faʻafitia ma tatalo. O le auai i se solo a le autalavou, sa ou savali lava ma le faamaoni, aua o lenei ala paia na fausia ma le faaeteete, e pei o le paʻepaʻe ala o le lagi, o le Milky Way. A o ou sopoia le faitotoʻa o le puipui, na ou vaaia malosiaga paia ma le malosi, i le avanoa lautele o le sikuea, faatapulaaina e le Malumalu o Toa ma le Afe Afe i le itu i sasae ma le Ball Fanua i sisifo. O le lautele lautele avanoa na faʻalavelaveina i le ogatotonu vaega e le monumentality o le Kukulcán pyramid, e pei o se 'au o le lalolagi, ma le fa facades o faʻailoa mai ai le fa itu o le atulaulau. E pei foi o le lalolagi ma ona fuainumera mataʻutia, e faʻapea foi ona faʻatusalia le taimi, aua o le faʻaopopoina o sitepu o le faʻasologa ma le faʻavae o le malumalu e maua ai le numera 365, o le umi o le taʻamilosaga a le la. I lona iva tulaga, o se faʻamanatuga i le iva itulagi o le lalolagi i lalo o Kukulcán, o se faʻavae o le olaga. Ma o le mea na ia tilotilo i ai o le maafaamanatu i le nofoaga na faia ai le foafoaga. O le ogaoga o lenei lagona na ou le mautonu ai, ae o le taumafai e pupula oʻu mata ma loʻu fatu i mea na tutupu, faatasi ai ma le manatuaina o le mafaufau sa ou matauina le fesiitaʻia o le La ina ua taunuu i le tulaga sili ona maualuga, ma ina ua amata ona goto, o ona susulu o moli na Na latou manatunatu i autafa o le sitepu, ma maua mai ai ni ata o tafatolu tafatafa na maua ai le malamalama sese o se gata na alu lemu ifo mai le pyramid a o le Sun e teena. O le ala lea e faʻaalia ai le atua i ona tagata faʻamaoni.

I le alu ai o le taimi o le sikuea ua avanoa, o lea na ou sailia ai se nofoaga e lafi ai ou te alu e vaʻai ai isi fale. Sa ou nofo seia oo i le tafa o ata, faalagolago i le va o tulimanu e lua o le puipui o ulupoo. Ae le i oso ae le la, e toʻatele aliʻi na aliali mai lemu ma le faʻaeteete i le faʻamamaina o le avanoa. Ina ua latou latalata mai ia te aʻu, sa ou faʻafoliga o loʻo ou faia le mea lava lea e tasi, ma ina ua uma ona faʻataʻamiloina se tulaga o aeto ma taika na 'aina le fatu, na ou alu i le Ball Ball, lea na faʻatapulaʻaina le itu i sisifo o le plasa o le malumalu o Kukulcán. Sa amata ona ou savali i totonu, ma ulu atu i le itu o le Malumalu pipii lea e faasaga i sasaʻe. O se moni moni o se fale tetele. O le malae e aofia ai lotoa lautele e lua i pito ma se vaiti ma umi atu i le ogatotonu, tapunia e puipui ma fale i itu uma e lua, ma valavala i le umi e ala i le tele o tulaga o puipui tūsaʻo e oso aʻe i autafa o auala ma ni faasee foliga. Na teuteuina ma le matagofie, o ona fesoasoani uma na faailoa mai ai le uiga faalelotu o lenei sauniga. Faʻatusa, o le malae polo o se vaaiga o le lagi le mea e feoaʻi ai tino selesitila, aemaise lava le La, le Masina ma Venus. I puipui o le vaega pito i luga o le lotoa vaapiapi sa i ai ni mama se lua e ui ai le polo, lea na vaneina ma gata felavasaʻi, o nei mea na faailoa mai ai le amataga o le auala i lalo o le lalolagi. Sa ou faamemelo i le pito i lalo o le nofoa i le solofanua a ni vaega se lua o tagata taaalo-polo taalo o lo o tatala i autafa o le ogatotonu, o loʻo avea ma se polo i foliga o se ulupoo tagata. O le solo a le fitafita Kukulcán sa faauluulu e le tino o le fasiotia, lea na aliaʻe mai ai ono gata ma se lala fugalaʻau, faʻamatalaina le toto o se fertilizing elemeni o le natura. I le isi itu o le polo o le taulaga o le na pulefaamalumalu i luga o le isi laina o toa-tagata taaalo; e foliga mai, o manumalo ia ma i latou na faiaina. O lenei vaʻaiga e foliga mai o loʻo fai ma sui o taua a tagata, o se faʻaupuga o tauiviga a le lalolagi, o lona uiga, o le malosiaga o le natura ma le lalolagi a tagata ona o le feteʻenaʻi o faʻafeagai.

I le taumafai ai ina ia le maua aʻu, sa ou savali i le puipui i sasaʻe, e faimalaga ai i se isi auala paia. Na ou auai i nisi o tagata tafafao na o mai e vaai le apotheosis o Kukulcán, na ou taumafai ai e oʻo atu i le isi itu taua o le taulaga: "o gutu o le au Itzáes." O le usitaia o vaitau na faailogaina e le sauniga, na ou savali ai ua siʻomia e le lanumeamata malosi. Ina ua ou taunuʻu atu i le gutu o le cenote sa ou lagona le loloto o lona lalelei: o le pito lautele na ou vaai i ai i le taimi nei, o le loloto foi ma le tasi ma le pito i luga puipui ou te iloa. O tagata malaga uma na amata ona faʻaali taulaga ma togi i latou: iasepi, auro, mea laupapa pei o tao, tupua ma lalaga mea faigaluega, keramika ulo faʻatumuina i mea manogi ma le tele o mea taua. Na ou aʻoaʻoina, i ni sauniga taua, na ofo mai e tamaiti i latou lava, ina ia latou fetagisi, i togafiti faʻataulaitu, latou te faʻatosina mai le timu, mo lena mafuaʻaga o le nofoaga tonu lava lea e tapuaʻi ai Chaac.

Na ou alu ese ma tatalo i le atua o le timu, faafetai ia te ia mo le lelei o le faatagaina o au e avea i se nofoaga o le maualuga paia. I loʻu toe foʻi atu i le sikuea tele, i lona itu i matu sa ou vaʻaia ai le isi fausiaina tele, na muamua atu ai pou sa lagolagoina le potu tuʻufaʻatasi. O pou nei na faʻamaonia ai loʻu manatu i tagata o Chichén Itzá o ni tagata o le au tau o le au tau, o e na avea taua ma feteʻenaʻiga o se auala e toe faʻataʻitaʻia ai le malosiʻaga o le lalolagi ma faʻatumau le fealofani lautele. A o ou tuua le nofoaga, na mafai ona ou faamemelo i le Pyramid o le Toa, ma ona sitepu alu aʻe, lea i lona itu sa i ai vaega na ufiufi ma tagata ufitia foliga ma jaguars, aeto ma coyotes i se uiga o le 'ai o tagata tagata. O sina mamao ese atu na ou matauina ai le matagofie o le malumalu ma se portico. O le faitotoʻa e muamua atu i ai gata tetele e lua ma o la ulu i luga o le eleele, o latou tino faʻatutu ma le gata uogo o loʻo uuina le faʻamalama o le kilia, matagofie foliga o Kukulcán.

I le afiafi na ou feiloai ai ma le aufaipisinisi ua uma ona sauni le malaga toe foi i Mayapan. Na ia mautinoa o Chichén Itzá o le aʻai paia silisili lelei, puleaina e le faʻalotu o Kukulcán o le manumalo, musuia o se fitafita agaga i le taulaga, ma o se atua, tuufaatasiga o quetzal ma rattlesnake, manava o le ola, mataupu faavae o augatupulaga ma aganuu foafoa.

Punavai: Passages of History Nu.6 Quetzalcóatl ma lona taimi / Novema 2002

Pin
Send
Share
Send

Vitio: Chichén Itzá, La invasión perpetua. PIEDRAS QUE HABLAN (Mae 2024).