I ni nai masina talu ai, o sui o le Cuauhtémoc City Speleology Group (GEL), Chihuahua, na valaʻaulia aʻu e faʻatulagaina se goto goto ifo i lalo o le maʻa puipui o le afu o Basaseachi, o le sili ona maualuga i lo tatou atunuʻu ma taʻutaʻua o se o se tasi o sili ona matagofie i le lalolagi. O le mataupu na fiafia tele ia te aʻu, o lea ae ou te leʻi maeʻa atoatoa i le sauniuniga o le tupuaga, na ou tuutoina aʻu lava i le sailia o faʻamatalaga e uiga i le 'upega tafaʻilagi.
O le tusitusiga pito i leva na ou mauaina e uiga i lenei afu mataʻina na amata mai i le faʻaiuga o le seneturi talu ai, ma o loʻo aliali mai i le tusi The Unknown Mexico e le tagata suʻesuʻe o Norlo o Karlo Lumholtz, o le na asiasi i ai i ana asiasiga i le Sierra Tarahumara.
Na taʻua e Lumholtz e faapea, "o se tagata poto faapitoa i le eliina o le maina mai Pinos Altos o le na fuaina le maualuga o le afu, na maua ai e 980 futu." O lenei fuataga pasi atu i mita tatou maua ai le maualuga o 299 m. I lana tusi, o Lumholtz o loʻo faʻamatalaina puʻupuʻu mai ai le matagofie o lea nofoaga, i se faʻaopopoga i le faʻaalia o se ata o le afu na puʻeina i le 1891. I le Chihuahua Geograpical and Statistics Review, lolomiina i le 1900 e le C. Bouret Widow's Library, o ia o tofia se mataua o 311 m.
O Fernando Jordán i lana Crónica de un País Bárbaro (1958) na maua ai le maualuga o le 310 m, ma i se setete monotaga na faʻataʻitaʻia e le "La Prensa" tagata faʻatau tusi i le 1992, na tuʻuina atu i ai le maualuga 264 m. Na ou mauaina le tele o isi mau e uiga i le afu ma i le tele o latou latou fai mai o lona afu fuaina 310 m; na taʻua foi e nisi e fua 315 m.
Masalo o se tasi o tusi sili ona talitonuina na ou mauaina o National Parks o Northeast Mexico e le American Richard Fisher, lomia i le 1987, lea na taʻua ai o le saienitisi o Robert H. Schmidt na fuaina le afu ma tofia i ai le maualuga o 806 futu, o lona uiga, 246 futu. m Lenei faʻamaumauga mulimuli tuu Basaseachi o le luasefulu lua afu i le lalolagi ma le fa i Amerika i Matu.
I le feagai ai ma sea eseesega i fua, na ou fautuaina ai sui o le GEL ia matou faʻaaogaina le tupuʻaga o loʻo matou talanoa e fuaina le maualuga o le afu ma faʻateʻa ai masalosaloga e uiga i lenei faʻamaumauga; o le talosaga na talia loa.
O LE CIUDAD CUAUHTÉMOC SPELEOLOGY GROUP
O le valaaulia i lenei tupuʻaga na foliga fiafia ia te aʻu talu ai na faia e se tasi o le matua ma sili mautu speleological kulupu i Mekisiko, ma o ia na ou fiafia e faʻasoaina poto masani ma sailiiliga. Lenei vaega amata i le 1978 i lalo o le faʻatinoina ma le naunautai o eseese sopo ma tagata sailiili mai Cuauhtémoc, oe na latou faatuina i latou lava le muamua sini o le faia o le tupuʻaga i le matagofie Sótano de las Golondrinas, i San Luis Potosí (sini ausia faʻamanuiaina tele). O Dr. Víctor Rodríguez Guajardo, Oscar Cuán, Salvador Rodríguez, Raúl Mayagoitia, Daniel Benzojo, Rogelio Chávez, Ramiro Chávez, Dr. Raúl Zárate, Roberto "el Nono" Corral ma José Luis "el Casca" Chávez, ma isi, o amataga ma O le unaʻi malosi i tua atu o lenei vaega o loʻo faʻaauau pea ona mataala i ana suʻesuʻega ma faigamalaga, faʻaosofia ma faʻalauiloaina le malamalamaaga i tulaga faʻafanua matagofie o le setete o Chihuahua. I se faʻaopopoga, o se paionia i setete uma i matu o le atunuʻu.
Na iu ina matou tuua Cuauhtémoc mo Basaseachi i le aoauli o Iulai 8. O matou o se vaega tele, 25 tagata, talu ai na matou o faʻatasi ma aiga, faletua ma tamaiti o nisi o le au GEL, aua o lenei malaga e mafai ona tuʻufaʻatasia lelei ma le aiga ona o mea o loʻo i ai nei i le Basaseachi National Park.
Amata le Faʻasalalauga
I le iva sa matou feala mai le 7 i le taeao e faʻatino uma sauniuniga mo le gafa. Faatasi ai ma maea ma masini matou siitia atu i le pito o le afu. Faʻafetai i timuga na toʻulu ifo i luga o mauga, na oʻo mai ai le tele o le vai na paʻu'ū lava agai i le amataga o le vanu o Candameña.
Na matou filifili e faʻatuina le laina autu o le gafa i se taimi e latalata ile 100 m luga o le taumatau o le manatu, ma tusa ma le 20 m luga o le afu. O lenei manatu e sili ona lelei e alu i lalo, talu ai vagana ai mo le muamua 6 pe 7 m, o le pa'ū e leai se totogi. O iina na matou tuu ai se uaea e 350 m le umi. Matou te taʻua lea ole auala ole GEL.
E ui lava o le auala GEL e sili ona lelei ma o loʻo iai ni vaaiga matagofie ile afu, na matou filifili e faʻatu se isi laina gafa e latalata i le vaitafe ina ia maua ai se ata sili atu ona lelei o le afu. Mo lenei, na matou mauaina se tasi filifiliga e tusa ma le 10 m mai le amataga o le afu. O le gafa mai lenei vaega e lelei, naʻo lena mai le ogatotonu o le tautoulu o le auala na ufiufi e le vaalele vai, talu ai na faʻalauteleina a o lona alu ifo.
I luga o lenei auala lona lua, tatou taula lua uaea, tasi o 80 m o le mea lea o le tagata suʻesuʻe o le a avea o se faʻataʻitaʻiga o le a alu ifo, ma le isi 40 m lea e alu ai le pueata. O lenei auala e leʻi oʻo i le pito i lalo o le afu ma matou taʻua o le "auala puʻe ata".
O le muamua na faia le gafa o le talavou Víctor Rodríguez. Sa ou siaki uma ana mea faigaluega ma o ma ia i le amataga o lana malaga. Na amata ona alu ifo ma le toʻafilemu ma le toʻafilemu na leiloa i le tele o le paʻu.
I tua atu sa i ai la matou tamaʻi laumua ma le amataga o le Vaitafe o Candameña lea e savili atu i puipui faʻasolosolo o le vanu o le igoa lava e tasi, Ina ua maeʻa Víctor, Pino, Jaime Armendáriz, Daniel Benzojo ma Ramiro Chávez na o mai i lalo. O le alu ifo i le rappelling i le afu o se maualuga tele pei o lenei, matou te faia i se faigofie ma laʻititi masini tatou te faʻaigoaina o le "marimba" (ona o lona foliga tutusa ma ia mea fai musika), lea e faʻavae i luga o le faʻavae o le feteʻenaʻi luga o le uaea.
O le marimba faʻatagaina le eseʻesega o feteʻenaʻi e fesuiaʻi i se auala e mafai ai e le tagata suʻesuʻe ona faigofie faʻatonutonu le saoasaoa o lona tupuʻaga, faia ia telegese pe vave e pei ona manaʻomia.
Ae leʻi maeʻa lona gafa, na amata ona ma o ifo ma Oscar Cuán i laina e lua na ma tuʻuina i luga o le auala puʻe ata. O Oscar o le faʻataʻitaʻiga ma o aʻu o le pueata. Na matua faagaeetia lava le alu ifo i autafa o le tele o vai tafe ma vaʻai pe faʻafefea ona paʻu i lalo ma le malosi ma lavea ai le papa maʻa.
O Tulafono Auro
Pei o le 6 i le afiafi Na maeʻa le galuega mo lena aso ma saunia se tamaoaiga ma tele discada (o se taumafataga tele a le atunuʻu Chihuahuan) o se 'aiga o le afiafi. Talu ai o le tele o uo GEL na o mai ma a latou ava ma fanau, na matou maua ni taimi lelei o le faʻamaonia ma latou.
Na ou fiafia lava e vaʻai pe faʻafefea ona tuʻufaʻatasia le GEL ma le lagolago na ia mauaina mai ona aiga. O le mea moni, o lana filosofia ua aoteleina i le tolu tulafono faʻavae o le alofa mo le natura: 1) Pau lava le mea o totoe o tulagavae. 2) Pau lava le mea e fasioti o le taimi. 3) Pau lava le mea e puʻeina o ata.
Na latou taʻu mai ia te aʻu i le tele o taimi na latou oʻo ai i nofoaga tuufua lava o loʻo maopoopo ma a o latou tuʻua latou ave uma lapisi, taumafai e tuʻu ia i latou e pei ona latou mauaina, mama, mautu, i se auala pe a fai o se isi vaega e asiasi ia latou , Ou te lagona le tutusa ma i latou; e leai seisi na iai muamua.
O Iulai 10, le aso mulimuli o lo matou nonofo ai i le paka, e toatele tagata e o ifo i le auala GEL. Ae ou te leʻi amataina gaioiga, na ou aoina le uaea 40 m mai le ata puʻeina ma tuʻuina i luga o le auala GEL ina ia mafai ai ona faʻaleleia atili nisi o gafa ma ia puʻeina lelei ata. O le muamua na alu i lalo o José Luis Chávez.
Peitai, i ni nai minute talu ona amata lona gafa na ia ee mai ia te aʻu ma na ou alu ifo loa i lalo le uaea 40 m i le mea sa i ai o ia, o 5 pe 6 m i lalo o le matafaga. Ina ua ou oo atu ia te ia sa ou vaaia le uaea sa oloina solo i luga o le maa ua uma ona gagau ia pupuni puipui ma ua amata ona aafia le autu o le maea; o le tulaga sa matua matautia lava.
Ae tatou te leʻi amataina le faʻagaioiga i lena aso, na ou siakiina nai mita muamua o le uaea tonu ina ia mafai ona iloa se mea e ono feeseeseaʻi ai, peitaʻi, o le tasi sa i ai i lena taimi e le mafai ona vaʻaia mai luga. E leʻi vaʻaia e José Lui le lapisi vagana ua uma ona pasi ane, ona ia tuʻu loa lea o le inisiua a le tagata i luga o le rub, ma amata loa ona toe foʻi mai.
Ina ua matou tauʻavea uma ma momotu eseʻesega mai uaea, na matou sisiina le vaega na tata ma toe faʻaauau. O le feeseeseaiga na faia e se faautauta ae maai le puipuiga e le mafai ona alofia, o lea na matou tuu ai se chassis e aloese ai mai le fouvalega fou i luga o le maea. Mulimuli ane na maeʻa lona tupuʻaga e aunoa ma ni faʻafitauli tele.
O le taimi lava na o mai ai i lalo José Lui, Susana ma Elsa, o tama teine uma a Rogelio Chávez, o se e fiafia tele i savaliga ma suʻesuʻe, ma faʻamalosia i latou i le tele o mea. E tatau ona i le va o le 17 ma le 18 tausaga le matutua. E ui lava na latou paʻu muamua, o le latou tupuʻaga taua muamua lea ma sa latou matua faʻagaeʻetia, lagolagoina e lo latou tama, o ia lea na siaki uma a latou masini. Na ou alu i lalo ma le maea 40 m ma latou e fesoasoani ia latou i le vaega muamua ma ave se ata puʻeina o le tupuʻaga.
Ina ua maeʻa Elsa ma Susana, o Don Ramiro Chávez, le la tama matua, na alu ifo i lalo. Don Ramiro o, mo le tele o mafuaʻaga, o se tagata tulaga ese. A aunoa ma le fefe neʻi sese o ia, e aunoa ma se masalosalo o ia le uii na alu ifo i lalo le afu, ma e le o le mafuaʻaga ona o lona matua talu mai lona 73 tausaga (lea e foliga mai e le o), ae ona o lona agaga, naunautai ma lona fiafia i le olaga.
O le taimi lava na sau ai Don Ramiro i lalo, o loʻu taimi lea. A o ou alu i lalo, ma le clisimeter na ou setiina le tulaga o le maea i le taimi tonu na amata ai le afu ma ou tuua ai se faʻailoga ina ia mafai ai ona fuaina lelei le tele o le afu. Sa ou alu pea i lalo ma taimi uma sa i oʻu luma le vaʻai o le pa'ū, o se matagofie vaaiga! Sa tatau ona ou vaʻai i ni nuanua o loʻo faia e le savili e sao mai le vaitafe.
Ina ua ou taunuʻu i le pito i lalo, na amata ona tupuga mai Cuitláhuac Rodríguez. A o ou faatalitali mo ia, sa ou fiafia i le vaaiga na ou i ai i oʻu vae. A paʻu, o le afu e fausia ai se vaituloto e faigata ona latalata atu i ai ona e masani ona oʻo i le malosi o le savili ma le matagi. O loʻo i ai ni maa tetele poloka oloa o le solo o le eleele ma o mea uma e ufiufi e le mutia ma se lalelei lanumeamata loloto lanumeamata loloto i le faataamilosaga tusa ma le 100 m. Ma o loʻo i ai le vaomatua, mafiafia ma matagofie faʻafetai ile mea moni e leʻi oʻo i lalo o faʻavae a tagata.
Ina ua taunuʻu Cuitláhuac na amata ona matou o ifo i vaitafe, talu ai ona matou sopoia e ui atu i le ala e alu aʻe i le tumutumu o le afu. Ae ui i lea, o le sopoia na tauia ai matou i nisi galuega aua o le auala na fai si tele ma soʻona tupu pea. Aʻe i luga faʻasolosolo ma alu i totonu o tele paina, táscates, alders, strawberry laau, oaks ma isi matagofie laʻau.
O le 6 i le afiafi a tatou oʻo i le tumutumu; Ua uma ona ao uma uaea ma masini ma ua tofu tagata uma ma le togalauapi, siʻi aʻe i luga ma sauni le faʻamavaega. Afai o se mea na tosina i ai laʻu vaʻai, o tagata o le GEL e fiafia e 'ai lelei, ma ua sili atu ona ou masani i le "faquireadas".
Na maeʻa loa ona 'aʻai, ona faʻasolosolo loa lea ona fua le uaea o le tafe i le va o faʻailoga na tuʻuina ina ia iloa ai le fua tonu o le afu o le afu o Basaseachi. O lenei na avea ma 245 m, lea e tutusa ma le fuaina na lipotia mai e le saienisisi o Schimdt o le 246m.
Ae ou te leʻi toe foʻi i Cuauhtémoc, na ou alu e faʻamavae i le afu, e toe faʻafiafia ai i lona matagofie ma faʻafetai ona ua faʻatagaina matou le avanoa e matou te mafuta ai ma faʻamalieina i lona atoatoa. Ua leva na taofi le timu ma mai lalo o le vanu ma le vanu na alu aʻe malie ai le puao na fefiloi ma le savili.
