Ala i luga mai le Popocatepetl

Pin
Send
Share
Send

Mo ni nai tausaga, Mekisiko sa i ai se siosiomaga puipuiga faiga i le felagolagomai ma se vaega o saienitisi faufautua oe mataituina le sili atu lamatia volenitia o loo latalata i tele nofoaga tutotonu o tagata pei o Fuego de Colima ma Popocatépetl.

O le National Center for Disaster Prevention (Cenapred), o se faʻalapotopotoga na fanau mai ona o mafuiʻe i le 1985, o loʻo gafa ma le Popocatépetl Monitoring Network. Faʻafetai i lenei, meafaigaluega ua faʻapipiʻiina ma faʻamatalaga faifai pea e maua e faʻatino ai suʻesuʻega faʻatasi ma tagata suʻesuʻe mai le Inisitituti o Geology ma Geophysics o le UNAM i isi faʻapitoa. Lenei mea moni tuʻuina lenei volcano i totonu o le sili mataitu mataʻituina i le lalolagi

Faʻafefea ona e vaʻavaʻaia se maugamu?

O le matamata i se maugamu o lona uiga o le maitauina i taimi uma e ala i meafaʻapitoa, ina ia mafai ai ona maitauina suiga o ana gaioiga i le taimi saʻo. Faʻafetai i le faʻamaumauga faʻamaumau pe a tupu se faʻaletonu tulaga e ono tulaʻi mai, e mafai ona faʻaogaina ni auala e puipuia ai le faʻamaoni o tagata lautele ma lo latou saogalemu. O le sili ona lauiloa ituaiga o mataʻituina ma vaʻavaʻaia o vaʻaiga vaʻaia (faʻaaogaina o ata puʻeina ma ata puʻeina); mataʻituina geodetic (e ala i fesoʻotaʻiga o nofoaga ma faʻailoga vaʻaia); mataʻituina vailaʻau (ma spectrometry ma vailaʻau suʻesuʻe meafaigaluega); ma, sili ona taua, seismic mataʻituina (e ala i seismometers ma geophones, faʻatasi ai ma isi).

Talafaʻasolopito o meafaifaʻamalie leo i Popocatepetl

O le muamua seismic monitoring station na faʻapipiʻi ia Iulai 1987 e le Engineering Institute o le UNAM; Na tu i luga o le maupuepue o Altzomoni fa kilomita i matu o Paso de Cortés. Ia Setema 1989, na amata ai e le Matagaluega o Volcanology o le Inisetiute o Geophysics o UNAM le faagaoioia o le lona lua nofoaga i luga o le Tlamacas maupuepue, o se vaega o le seismic fesootaiga a le National Seismological Service. O lenei nofoaga ua faʻailogaina ai le amataga o le vaʻavaʻaia mataʻituina o le seismicity i le itulagi volcano. Talu mai le 1993 ua faʻateleina i le seismic ma fumarolic gaioiga. E oʻo lava i tagata maualuluga na o aʻe i lea taimi na vaʻaia pea.

I le amataga o le 1994 nofoaga maitauina ma se sili atu nofoaga na faʻapipiʻiina. O le mea lea, o le Matagaluega o le Initeria, e ala i le General Directorate o le Puipuiga o le Va o Tagata, faʻatagaina Cenapred ma le mamanu ma le faʻatinoina o se lautele lotoifale fesoʻotaʻiga fesoʻotaʻiga ma le faʻapitoa mafuaʻaga o le vaʻavaʻaia ma vaʻavaʻaia gaioiga a Popocatépetl.

I le afa lona lua o le 1994, na faʻapipiʻiina ai le nofoaga muamua ma le lona lua o nofoaga faʻavasega, i le va o le Institute of Engineering ma Cenapred. Tutusa i gaioiga a le fanua, na amata faʻapipiʻiina masini puʻeleo faʻailo i le Cenapred Operations Center.

O le fumarolic gaioiga na amataina i le lua tausaga talu ai, na faʻaiʻuina i le faʻasologa o maugamu o le maugamu i le vaveao o Tesema 21, 1994. E fa nofoaga na faʻagaioia i lena aso ma o latou na na faʻamaumauina mea pāpā na tutupu.

Aʻo tafa mai le ao, na vaʻaia ai se asu o lefulefu (o le igoa faʻapitoa mo le tatalaina o ni ao lapoʻa aulelei) mo le taimi muamua i le fiasefulu tausaga, na oso aʻe mai le lua o le maugamu. O le efuefu faʻafefeteina sa feololo ma faʻatupuina se toetoe lava faʻatafata ao ma lefulefu paʻu i le taulaga o Puebla, tu 45 kilomita sasaʻe o le tumutumu. E tusa ai ma suʻesuʻega na faia, o mafuiʻe na tutupu ia Tesema 21 ma isi o oloa na mafua mai i le malepe o le fausaga i totonu e afua mai i le tatalaina o alavai e sosola ese ai le tele o kasa ma lefulefu.

I le 1995, le fesoʻotaʻiga fesoʻotaʻiga na faʻatasi ma faʻaleleiina ma le tuʻuina o nofoaga i le itu i saute o le maugamu.

E tele faʻafitauli na feagai ma le faʻapipiʻiina o nei masini, pei o le tau, o auala o fesoʻotaʻiga e seasea maua i isi itu o le maugamu (seʻi vagana le itu i matu), o lea na tatau ai ona matala avanoa.

Glacial mataituina fesoʻotaʻiga

O le aisa o se vaega o le aisa e tafe i gaioiga a le kalave e alu i lalo. E laitiiti se mea e iloa e uiga i vaʻaiga tioata e ufiufi ai atumauga i galuega a le maugamu e pei o le Popocatepetl; ae ui i lea, o lo latou i ai e faʻailoa mai ai se isi tulaga mataʻutia i le lata ane o lenei ituaiga maugamu, ma o lea e manaʻomia ai le suʻesuʻeina o nei aisa. I lenei tulaga, nisi o suʻesuʻega o eleele ma papa i luga o le ea na ufiufiina le maugamu o loʻo faʻamaoniaina e ala i le mataituina o fetuutuunaiga.

I Popocatepetl, na lipotia mai e le vaega suʻesuʻe o suʻesuʻega lata mai le 0.5 km². O loʻo i ai le faʻaaliga faʻaigoaina o le Ventorrillo ma leisi e taʻua o le Noroccidental glacier, na fananau uma latalata lava i le tumutumu o le maugamu. O le muamua faʻaalia se aʻoga i matu ma alu ifo i le 4,760 mita i luga atu o le sami; E faʻaiʻuina i gagana e tolu (faʻaopoopoga mataʻina), o loʻo iai se manaʻoga malosi, ma o lona mafiafia aupito maualuga e tusa ma le 70 mita. O le isi faʻaaliga aisa o loʻo faʻaalia mai ai le itu i matu o sisifo ma faʻaiʻu ai i le 5,060 mita i luga atu o le sami; e manatu o se 'aisa manifinifi lea e sologa lelei faʻaiuga, ma o le toega o le tele atu faʻaalu i luga o le aisa.

I leisi itu, o le maitauina o faʻamaumauga puʻeina ma le faʻatusatusaga o faʻamaumauga o mea tau aisa o loʻo faʻailoa mai ai o loʻo iai le tuʻu saʻo i tua ma le manifinifi o le aisa o Popocatepetl na mafua ai, i le faʻavae, e le suiga o le tau i le lalolagi o loʻo tupu i le Lalolagi. A faʻatusatusa ia mea na maua e lua na lomia i le 1964 ma le 1993, o le faʻaititia o le faʻaila o le 0.161 km2 e fuafuaina, pe latalata ile 22 pasene.

O loʻo faʻapea foi o le aafiaga o le filogia o le siosiomaga i Mexico City (e oʻo atu i le 6,000 mita i luga atu o le sami) e mafai ona aʻafia ai le aisa o Popocatepetl ona o le aafiaga o le greenhouse e faʻateleina ai le vevela o le ea.

E ui lava e laʻititi le vaega o le aisa o lenei maugamu, ae o loʻo lava lona malosi ma e mafai ona aʻafia i gaioiga a le mauga ma liua faʻaletino pe faʻatupuina atoa, ma mafua ai se faʻaleagaina tele. O le sili ona leaga vaaiga pe a fai o se pa pāpā. E tatau ona faʻamaninoina o le mea o vaʻaia e leʻo taimi uma o ni faʻalavelave pāpā, talu ai o le manava o le faʻasaina o le kesi ma le lefulefu e faʻailoaina e seismic gaioiga o le maualalo maualuga ma le loloto, ae o se pa e aofia ai lefulefu, kasa, ma lapopoʻa meafaitino, ma mafuiʻe masani (maualuga maualuga ma loloto).

O le paluga o lefulefu ma le faʻaliusuavai o le vai mai le faʻamaʻiisa, e ono mafua ai se tafe o le otaota o le a faʻasolosolo atu ai i ala o loʻo tafe ai e le aisa vai ma oʻo atu i le faitau aofai o tagata o loʻo i latou, ae maise lava i le itu o Puebla. O loʻo iai suʻesuʻega faʻafanua e faʻamatala ai le tutupu mai o nei mea tutupu i aso ua tuanaʻi.

I le faaiuga, afai o le glaciers o le a aafia i se pa pa, pe ona ua faatelevaveina e tagata le latou solomuli, o le ai ai se suiga i le pao o vai sapalai i le siosiomaga o tagata. Lenei o le a aʻafia ai le tamaoaiga atinaʻe o le itulagi ma fausia ai se taimi umi-tuʻuʻesega aʻafiaga e faigata ona vavalo.

Fuafuaina o aʻafia faitau aofaʻi

O le Inisetiute o Geography sa nafa ma le suʻesuʻeina o ono mafuaʻaga i luga o le faitau aofai o tagata ona o le ono mafai pa'ū paʻū. Ile kuata muamua o le 1995, na suʻesuʻeina ai le itu ma le fua o le efuefu mai ata mai le satelite GEOS-8 ia Tesema 22, 26, 27, 28 ma le 31, 1994. Faʻatasi ai ma lenei, o le aʻafiaga le faitau aofaʻi o tagata i totonu o le faataamilosaga o le 100 kilomita faataamilo i le maugamu.

Faʻafetai i faʻamaumauga i amioga a le ea ma le talisapaia o faʻatonuga suiga o le fulufulu poʻo le ao lefulefu na faʻaalia e ata satelite, e mafai ona faʻamaoniaina o sautesasaʻe, saute ma sasaʻe o faʻatonuga o loʻo sili ona taua. Lenei faʻamatalaina e le sili atu masani matagi faiga i le taumalulu. Faʻapena foi, ua fuafuaina o le taumafanafana o le lefulefu ao o le a suia lona tulaga taua i matu poʻo sisifo, ma faʻamaeʻaina ai se taʻamilosaga taʻitasi.

O le teritori avanoa na auʻiliʻiliina i le suʻesuʻega e tusa ma le 15,708 km2 ma aofia ai le Federal District, Tlaxcala, Morelos ma vaega o setete o Hidalgo, Mexico ma Puebla.

O se faʻapitoa tulaga o le aʻafia o le a aliali mai mo Mekisiko Aai, ona o le aofaʻi o le lefulefu mai Popocatépetl o le a faʻaopopoina i ona tulaga o le maualuga filogia (le itiiti ifo ma le 100 mea faʻaleagaina ua vaʻaia i luga o lona ea), ma o le mea lea o le a tele ai ni lamatiaga mo le soifua maloloina o ona tagata.

Le toe faʻagaoioiga o le maugamu i le vaitaimi o le 1996

Ina ia faʻamatalaina ma malamalama i mea na tutupu talu ai nei, e manaʻomia le taʻua o totonu o le lua o Popocatepetl sa iai le lua lua poʻo le faʻanoanoaga i totonu. O lenei fausaga na fausia ina ua maeʻa le pa na mafua mai i tagata faigaluega na aveʻese mai le teio i le 1919. Ae le i tupu le mea mulimuli na tupu, i lona pito i lalo sa i ai foi se tamaʻi vaituloto o vai lanumeamata na amio faʻasolosolo; ae ui i lea, i le taimi nei, o le vaituloto ma le lona lua alavai i totonu ua mouʻesea.

Faatasi ai ma le gaioiga na tupu ia Tesema 1994, lua auala fou na fausiaina, ma faatasi ai ma le toefaagaoioia o le maugamu ia Mati 1996, o le lona tolu alavai ua faaopoopoina i le lua muamua; o toʻatolu e iai le nofoaga i sautesasaʻe. O se tasi o latou (o le tasi pito pito i saute) o loʻo faʻaalia le maualuga kesi ma lefulefu gaosi. O alavai o loʻo tu i le pito i lalo o le lua o loʻo faʻapipiʻi i totonu o pa ma e laiti atu e le pei o le faʻatumuina lona lua na mouʻese, sa i le ogatotonu o le lua tele ma tele atu.

Ua maua o mafuiʻe e tutupu e sau mai nei auala ma e maua mai i le vave faasaʻoloto o kasa o loʻo feaveaʻi mai le lefulefu mai alavai o le maugamu, ma latou aveina. O mafuiʻe o mafuiʻe na maitauina i le itu i matu o le malifa, na maua ai le latou faʻamaʻitaʻi, o le toʻatele o latou, i le va o le 5 ma le 6 kilomita i lalo ifo o le lua. E ui lava na i ai isi loloto, 12 kilomita, o lona uiga sili atu lamatiaga.

O lenei mafuaʻaga o le tatalaina o le mea e taʻua o fulufulu e aofia ai le lefulefu tuai ma le lefulefu, lea e tusa ai ma matagi o loʻo iai o loʻo aveina ma teuina i le lata ane o le maugamu; o vaega e sili ona faʻaalia i le taimi nei o le itu i matu sasaʻe, sasaʻe ma saute e faʻasaga i le setete o Puebla.

I le gaioiga masani na faʻaopoopoina lemu le faʻateʻaina o le lava (amata ia Mati 25, 1996) mai le 10-mita lautele gutu, tu i le va o le fou kesi ma lefulefu emanation ala. I le faʻavae, o se laʻititi laulaufaiva na fausia e poloka o le lava e faʻatumu e faʻatumu ai le faʻanoanoaga na fausia i le 1919. O lenei gaioiga o le lava extrusion gaosia ai se deflassation poʻo le manaʻoga o le kono agaʻi i le itu i saute osofaʻia totonu o le lua faʻatasi ma le tulaʻi mai o le dome lapisi ia Aperila 8. O le mea na tupu, na faʻaalia e Popocatepetl se tulaga fou o tulaga mataʻutia e pei ona molimauina e le maliu o ni tagata e toʻa 5, na aliali mai i le faʻateia o le manava na tupu ia Aperila 30.

I le iuga, o vaʻalele mataʻituina na maua ai faʻamatalaga e faʻamaonia ai o le toe faʻagaoioia gaioiga e tali tutusa lava ma mea na lipotia mai i le va o le 1919 ma le 1923, ma e tali tutusa lava ma le tasi na atiaʻe i le Volima Volima mo le toeititi 30 tausaga.

Ua faʻamaonia mai e tagata tomai faʻapitoa i Cenapred, e mafai ona tuʻu lenei faiga i se taimi puʻupuʻu, aua o le saosaoa o loʻo i ai nei, e tele tausaga e pasi ai e le lava le laugutu pito i lalo o le lua o Popocatépetl. I soo se tulaga, o le mataʻituina e faia i le maualuga 24 itula i le aso. I le faaiuga o le lipoti, o auala masani e ulufale ai i Tlamacas o lo o faaauau pea ona tapunia ma o le mataala o le maugamu - tulaga samasama - na faavaeina talu mai Tesema 1994 na tumau pea.

Pin
Send
Share
Send

Vitio: OVNI DESAPARECER SOBRE EL CRATER DEL VOLCAN POPOCATEPETL EL 12 DE DICIEMBRE DEL 2019.. (Setema 2024).