I lona maliu, tusi Mekisiko leiloa le autu faʻatonu o le gagana a le atunuʻu ma le aganuʻu a Oaxaca, ae o le lalolagi leiloa se tasi o ona sili tagatanuu lauiloa.
O se sui mimita o tu ma aganuu a Mekisiko, faʻatasi ai ma se tasi o failauga e sili ona faʻaaloalogia ma tusitala o le seneturi lona 20, o Andrés Henestrosa Morales na fanau i le taulaga o Ixhuatán, Oaxaca, ia Novema 30, 1906.
O lona tamaititi na faʻaalu i lona lava setete, seʻia oʻo i le 15 tausaga, ina ua ia masiʻi atu i le Aai o Mekisiko, e ulufale ai i le Normal School of Teacher, e ui lava i le mea moni o le gagana na ia faʻalauteleina i le gagana Zapotec.
I le 1924, na ia ulufale ai i le National sauniuni Aʻoga, faʻauʻuina o se Bachelor o Saienisi ma Arts. Sa i ai sona taimi puʻupuʻu o se loia aʻoga, o se galuega e leʻi muta ina ua ia fiafia e ulufale i le Faculty of Philosophy ma Tusi.
O le 1927 ina ua amata ona ia atiaʻe le aitia autu o le a lana galuega sili ona faʻailoga: "O tamaloloa na faʻasalalauina le siva", musuia e talafatu ma talatuu a anamua Zapotecs, o lana faufautua o le lauiloa anthropologist, Dr. Antonio Caso .
O le lolomiga o lenei tusi i le 1929 ma lona faʻamatalaina lelei o tu ma aga masani a Oaxacan na taʻitaʻia ai o ia e auai i le tauvaga a le peresetene o José Vasconcelos, lea na ia femalagaaʻi ai i le tele o le atunuʻu, ma faʻaalu le tele o taimi e faʻamatala ai le tala na ia iloa e uiga i 'aʻai sa i ona ala.
O le auala a Henestrosa ina ua solia le vaega faaupufai e leʻi aluʻese mai lona naunautaʻi e faʻaali manino le tamaoaiga o lona tupuʻaga faʻaleaganuʻu, lea na ia tuʻuina atu i ona aiga, totoina ia latou taua o le faʻaaloalo ma le mitamita mo o latou amataga, lea e faʻaeaina e ala o tusi e pei o le "Portrait of my mother" (1940), "Paths of the heart" ma le "The remote and close ananafi", o se tusi e tuʻufaʻatasia ai ni tusi se fa.
O le mama o ana tusitusiga, o lona faamaoni i le agaga faapolokiki ma le maaleale o ana solo o tupe alu malaga na ave ai o ia i le salafa o le lalolagi, i atunuu e pei o Farani, Sepania ma le Iunaite Setete, lea na ia faaaluina puupuu taimi i taulaga pei o New York, Berkeley ma New Orleans, o le tele o taimi na ia tuliloaina ona tuʻinanauga fiafia: faitau ma suʻesuʻe.
O se tagata taʻutaʻua o le lalolagi, o taligamalo muamua i vasega o aganuu, o Andrés Henestrosa na galue ma mo tagata, valaaulia i latou e atiaʻe le masani o le faitau mai le potuaoga, pe mai ana koluma na aliali mai i nusipepa eseese ma mekasini a le atunuu. , lea na lolomiina i le afa lona lua o le seneturi talu ai.
I lona olaga atoa, na maua ai e le faiaʻoga Henestrosa faʻaaloalo ma faʻamanuiaga, o se tasi o faʻamanuiaga talu ai nei, o le Doctor Honoris Causa na faʻatagaina e le Metropolitan Autonomous University, i totonu o le faʻavae o le faʻamanatuga mo lana 101 tausaga o galuega galue.