Matou te aveina oe i se maimoaga taamilo i le Soconusco itulagi, i Chiapas, ia aoao atili e uiga i le fugalaau e nana le togavao o lenei itulagi.
Sautesasae Mekisiko, le Soconusco itulagi i Chiapas o se tasi o sili ona tuʻufaʻatasia i totonu o le atunuʻu. I le uluaʻi lima tausaga o le seneturi lona 20, na taunuʻu auala i Tapachula, ae leai ni fesoʻotaʻiga i luga o le auala seʻia oʻo mai i le 1960. Masalo o le mafuaʻaga sili lea o loʻo i ai lava uiga o Soconusco ma o le mea e laki ai o loʻo i ai lava nisi vaeluaina o vaomatua.
I le 1950s, o le galueaina vavae, ma faʻatasi ai ma 'autau moni a tagata faigaluega na latou liaʻieseina le selau ma selau o afe o laʻau i fanua maulalo, ma faʻapea ai ona pagatia i le vaomatua. E selau hectares o togavao na mouʻese mai le tasi aso i le isi. Le pito i luga ole Soconusco o loʻo tumau pea lona vao lauolaola faafetai i le mea moni o le autu fuata o le kofe, lea e manaʻomia le paolo o isi pupulaau mo lona gaosiga; O lenei vaega ua i ai sona aafiaga taua ina ia le leiloa ai le lanu moana lanumoana lanu uliuli na, vaʻai mamao atu, fua mai ai vao.
O lenei togavao tele, pei o isi i Veracruz, Tabasco, Guerrero ma se vaega o Oaxaca, e tutasi lava i le lalolagi ma e tatau ona tatou faʻasaoina i latou i soʻo se tau. Ono masina i le tausaga maua timu mamafa; ae ui i lea, o le lua tausaga talu ai na vaʻaia ai ni suiga. O timuga muamua o le 1987, lea na amata i isi tausaga i le amataga o Me, na faia lava seia oʻo i aso muamua o Iuni ma, feteʻenaʻi ma le mea na faʻamoemoeina e le toʻatele o tagata, na siʻitia le vai i le vaitaimi o Oketopa 15, ma faʻaititia ai faʻatasi ma ia. tasi le masina le vaitau o timuga.
Mo lana vaega, Setema 1988 sa matua timuga, pei o nai i le tuanaʻi; Afā o Christy ma Gilberto, lea na faʻatupuina le tafe o vaitafe uma, vaitafe ma alavai o le Soconuscpe na latou aumaia se tele tele o le vai i le itulagi, ae tusa lava, o timu o le '88 faʻamavae ae le i maeʻa le Oketopa.
E ui lava i mea uma, o le susu tumau tele i le eria, e faʻatagaina ai le tele o ituaiga o laʻau toto e atiaʻe. O le Soconusco - tusa o le 60 kilomita lautele i le sili atu i le 100 le umi - o se vaiti vaʻaia i le va o le sami ma mauga o le maualuga maualuga ausia i Tacaná i 4,150 m luga sami. Tele e ufiufi e tele togalaau kofe (o se tasi e sili ona lelei i le lalolagi), talu ai le maualuga o lenei itulagi - i le va o le 1,200 ma le 400 mita i luga atu o le sami - e fetaui lelei mo le vao. E agaʻi atu i le sami, o loʻo iai koko, mago, soy, faʻi, ma isi. O le Vasa Pasefika o loʻo taʻele ai le talafatai o Soconusquense o loʻo iai le taulaga tele, Tapachula, ua taʻua "O le penina o Soconusco".
O le togavao girón lea na ou puʻeina ai ata o loʻo tu i le maualuga tusa o le 400 m, agaʻi i le itu i matu sisifo o Tapachula. Na matou filifilia autafa o Vaitafe o Nexapa; i lalo atu, matou ulu atu i le pa o le susū vevela vaomatua vaomatua. O ata e fesoʻotaʻi ma laʻau vao ma fugalaʻau o le faʻafuaseʻi ona osooso mo le ola i le eria, usitaʻia ona lava manaʻoga, na gaosia i le sili ona tupu fua auala. Pe a suʻea ni faʻapitoa vaʻaia e tu matilatila mai mo lo latou lalelei poʻo lo latou lanu, na matou oʻo muamua lava i le "palo jiote" (Bursera-simarula o le aiga burserácea), o se laau mumu o lona laʻau e faʻaalia mai i taimi uma o ana ata tifaga vavaeʻese uma toeitiiti lelea e le matagi. O se laau lapopoʻa e siʻi aʻe ona mumu mumu i le lagi, lea e maua ai se faʻapitoa faʻapitoa i le laufanua.
O iina i le gaogao, pei o se lua puputa tele, le bijagua (Calathea-discolor) o latou fugalaʻau lanu mananaia e leai se mea e matauʻa ai i le faʻataʻitaʻiga sili ona lelei na totoina. O laʻau, tusa ma le mita le maualuga, e faʻatasia tasi ma a laʻau tetele pei o le maua o le eleele ma e le faʻatagaina isi tagata ulufale mai e ulufale. A o matou savavali atu i le susulu o le la i le susuluina o le togavao, sa matou vaaia ai iina se vine uiga ese e mitamita i se fugalaau paʻepaʻe uiga ese. Matou te faia taumafaiga e oʻo atu i le laau manaʻomia, ma talu ai e le mafai ona tuʻuina i lalo, tatou nofo mo le aapa atu i ai ma a matou mea puʻeata. O se fugalaʻau tele faia e elongated faʻaopoopoga e protrude mai se au ma pa'ū i lalo. O ni puloua i lalo o toega o le laau sa faatosina mai i ai o tatou mafaufau; i luga atu o iina, se isi laʻau uiga ese, puipuia ma le matuitui ma taufaamatau, e luitauina ai i matou e latalata atili O lena elishcanal (Acacia-hinsü), lea, fesoasoani i nisi loi e na o le nonofo i lenei laʻau, puipuia ia lava.
Matou te o ifo i lalo i se auala ma matou o atu i totonu o le sili ona mafiafia o le togavao, sina mea malie matou te o ifo ai ma matou vaʻaia i lo matou agavale se pupuvao fafie e tusa ma le 60 m e iai vai o le Nexapa vaitafe o lona pito i lalo.
E iai laau o lapopoʻa uma ma isi i mea uma. O le mafiafia o vao e lafoina se paolo pogisa tusa lava pe o le la ua i lona tumutumuga. Na faafuaseʻi lava, fai mai laʻu paga ia ou faaeteete pe a savali; le nettle -lea e taʻua iinei o le chichicaste-, togi ona lau taufaafefe i luga o le ala ma e tatau ona tatou faia ona puipuiga. O loʻo matou agaʻi lemu atu lava ile laʻau atonu e sili ona faʻamalosi i lenei togavao. O le nettle (Gronoaia-scandens)Faʻaaoga lelei o le susū o le Nexapa, o se laʻau matagofie ma faʻamalosiʻau o lanu viole e natia i ona lau le oona e mafua ai le paʻu foliga tiga i luga o le paʻu. Aloese mai le chichicaste, matou te faʻaauau pea i le ala semi-pogisa lava e tasi ma ulufale i se eria e faʻateleina e le caulote (Guazuma-ulmifolia) o loʻo tele ai iina, seʻia oʻo atu i le vaitafe.
O le Nepaxa e tamoʻe televave, faʻaputuputuga fula o foamy ma matua paʻepaʻe vai. O loʻo avea pea ma se vaitafe mama e kolosi, pei o isi, o se tasi oa matou oa e sili ona pele ma le faʻafouina: o le matagofie susū vaomatua.
O LE TAPALCÚA, FUA PO O LE Gata?
O le tele o tagata latou te iloa o ia e fai mai o ia o le gata e igoa o tapalcúa, ae ou te manatu e sili a anufe, faʻalelei se annelid, ma afai o lea, o le sili atu tele tele lalolagi o loʻo i ai nei.
Sa ou taumafai e saili lona saʻo faʻavasegaga faʻavasegaina ae oʻo mai nei ou te leʻo mafai ona suʻe se mea. O isi taimi ou te manatu o se oligochaete poʻo le opisthopore, ae e masani ona i totonu o le lautele aiga o annelids. O le mea moni, o ona uiga o ni anufe talu ai lona gutu e le pei uma o gata ma faapena foi, pei o le muamua, e agaʻi i luma lemu e ui lava mai lea taimi i lea taimi na te taumafai e faia i tua; i se faʻaopopoga, o loʻo iai se faʻataʻitaʻiga muamua mo le susū.
Toeititi lava o gata uma e mafai ona nonofo i se nofoaga matutu; Sei vagana ai ituaiga vai, o gata faʻaaluina tele o latou olaga ese mai vaitafe ma susu susu. O le tapalcúa, i se isi itu, avea le susū o lona siʻosiʻomaga fesoasoani i le ola. I le taimi atoa o lo latou tuputupu aʻe filogene, o le tapalcúas ua uma ona fetuutuunai atoatoa i le susulu o taʻamilosaga ma o le tulaga lea o le Soconusco i Chiapas.
O le Eria o Soconusco, faʻaalia e le maualuga maualuga o timuga ma, i se faʻaopopoga, sopoia e le tele o vaitafe ma vaitafe, aofia ai le auala talafeagai. Masalo o isi setete o le Republic, pei o Veracruz, Gruerrero ma vaega o Oaxaca o itulagi ia, ona o lo latou susū, uafu tapalcúas, ae i loʻu iloa e na o le Chiapas Soconusco latou te maua ai.
I masina timuga, o afea ua pesi mai afa, ma timu mo le lua pe tolu aso i le laina, o le tapalcúa e faʻamalosiʻau mai luga, o lea e le masani ai le vaʻaia o latou tolotolo lemu, aemaise lava i nuʻu i tua, ma maua se faʻafefe pe a faʻaseseina i latou mo gata.
E ui atonu latou hermaphrodites, e tele masalosaloga e uiga i le tapalcúa, ae le mafai ona ou fesoasoani e mafaufau pe o fea latou te sulufaʻi i ai i masina matutu e alu mai ia Novema ia Aperila? Masalo latou te suʻesuʻe mo sili atu le susu o moega muamua ma faʻasusu seʻia latou mauaina le lava susu e alu ai i le taumalulu. Afai e manaʻo se tasi e feutanaʻi ma se tapalcúa i masina matutu, o le mea sili e fai o le alu i le mea e latalata i ai se vaitafe poʻo se vaitafe ma eli lalo o le eleele. A o e eli, e te maua ai le sili atu susu ma palapala palapala; E faʻafuaseʻi lava ona paʻu solo se tapalcúa lanu pogisa tele. I na masina o le a mautinoa le fafagaina o anufe laiti ia, mo a latou lava mafuaʻaga, sulufaʻi i le susu o vaitafe ma vaitafe. E fia tapalcúas o le a feoti i la latou malaga mai moega latou te taunuʻu ai i taimi o timuga ma nofoaga latou te i ai i taimi o mugala, i auvai o vaitafe poʻo vaitafe?
MA Lou Igoa Moni?
I le Soconusco eria e taʻua o tapalcúa, tlapalcúa ma tepolcúa, ae o ai lona igoa moni? Ou te lagolagoina le taofi e faapea o le upu tapalcúa na fausia mai le leo aztecatlalli o lona uiga o le laueleele, ma decóatlculebra poʻo le gata. Ma, o le amataga leo o le tlapalcóatlque E tutusa ma le gata fanua poʻo le gata fanua. Pei o se anufe moni, o le tapalcúa e alu ifo i le eleele ma mou i totonu o pu laiti i sekone. I se tasi taimi, na matou ave ai se faʻataʻitaʻiga ma tuʻu i totonu o se fagu, ina ua mavae ni nai minute na amata loa ona faʻamatuʻu mai se suavai fasimoli e faʻafaigofie ai ona feoaʻi i le lalolagi, pe a lava e susu.
O le mea moni, o le tapalcúa e tele ona uiga o gata, e tele lava ona o lona tele, talu ai o le sili atu atinaʻe faʻataʻitaʻiga mafai ona fuaina le afa mita le umi ma oʻo i le 4 cm le lautele. Peitai, e le o se gata, ae a anufe tele lalolagi o ia e mafai ona taʻua o le masiofo ma pule aoao o anufe.
O SE TULAFONO E UIGA I TAPALCÚA
Latou fai mai i le itulagi e mafai e le tapalcúa ulufale i le digestive system ala i le tumutumu, pe a o le oso mai manu i luga. Fai mai foi, na o le pau lava le auala mo le tagata e togi ai le tapalcúa o le nofo i le vave e mafai ai i totonu o se koneteina ma susu; o le manu, na lagona le i ai o susu, alu ese vave. Ae i le faaiuga o le aso o le tapalcúa o se faʻamaumau e leai se afaina, ma e ui lava e mafua ai le fefe i le tagata e feagai ma ia, ae le mafai ona faia se mea sili ona leaga i le tagata.
